بنا بر گزارش عهدواره هنر و رسانه جنگل؛ در این زمان یعنی زمان حمله به ملاسرا و رشت، سردار سپه عزم جزمی داشت تا انقلاب جنگل را با اقدامی نظامی خاموش کند و حمله او به گیلان تنها به این دلیل به تأخیر افتاده بود که سفیر شوروی (روتشتین) به طور مکرر به دولت قوام‌السلطنه و سردار سپه قول می‌داد که حمله به گیلان ضرورتی ندارد و او می‌تواند به قول خود مسئله گیلان را بدون خونریزی خاتمه دهد. درباره نامه روتشین سفیر شوروری به میرزا کوچک بیست روز قبل از واقعه ملاسرا بیشتر بخوانیم.

ناصر عظیمی دوبخشری در کتاب «جنبشی که به انقلاب تبدیل شد؛ از مبارزه علیه اشغالگران تا تأسیس جمهوری در گیلان»، می‌نویسد: «ما می‌دانیم که  روتشتين حتى همین نکته، [حل شدن مسئله گیلان بدون خونریزی] را در اواسط شهریور ۱۳۰۰ یعنی حدود بیست روز پیش از واقعه ملاسرا به وضوح در نامه خود به کوچک خان نیز یادآور شده بود: «… این را هم بدانید که وزیر جنگ و رئیس دیویزیون قزاق رضاخان سردار سپه، چندین بار از من اجازه خواست که این مسئله را به دستور قوام السلطنه به زور اسلحه پایان دهد. هربار من از او جلوگیری کردم و وعده دادم مسئله گیلان را بدون خونریزی حل نمایم. چنانچه حاليه بعد از رد قطعی پیشنهادات شما از طرف دولت من خود را کنار کشیده، اعلام می‌نمودم که در کارهای داخلی ایران مداخله ندارم، یورش قزاق‌ها به فرونت [جبهه] شما حتمی بود و گیلان مبدل به یک صحنه جنگ داخلی و خونریزی ملی می‌شد اما من این کار را نمیتوانم بکنم…». (فخرایی ۱۳۵۷: ۳۵۹؛ تأکید از ماست، همچنین نگاه کنید: میرزا صالح، ۱۳۶۹ :۴۲). بنابراین دو جناح انقلاب جنگل در این شرایط در موضع بسیار دشواری قرار داشتند؛ به عبارت دیگر آنها در شرایطی قرار گرفته بودند که می‌باید برای بودونبود خود در مقابل دولت قوام و سردار سپه و فشار  سفیر شوروی که اکنون ادامه انقلاب جنگل را دیگر به نفع منافع شوروی و انقلاب اکتبر نمی‌دید، تصمیم بگیرند و نه اینکه در خصوص بودن یا نبودن یکی از دو جناح انقلاب به جنگ خونین برای از بین بردن یکدیگر بپردازند. از این رو حمله دوگانه و سازمان‌یافته به ملاسرا و سپس رشت در خوشبینانه‌ترین حالت آن می‌توانست یک خبط تاریخی و در بدبینانه‌ترین صورت می‌تواند توطئه‌آمیز و مشکوک و ناشی از نفوذ سازمان‌های جاسوسی انگلیس و دولت مرکزی باشد. حمله به ملاسرا و دستگیری حیدر عمو اوغلی و حالا حمله به رشت آن هم در زمانی که بین دو جناح انقلاب اتحاد وجود داشت، در همین راستا بود. [۱]

منبع

ناصر عظیمی دو بخشری‏. جنبشی که به انقلاب تبدیل شد از مبارزه علیه اشغالگران تا تاسیس جمهوری در گیلان. رشت: انتشارات سپیدرود به سفارش حوزه هنری گیلان، ۱۳۹۹.

[۱] ‏همان، ۳۶۰ ـ ۳۶۱.

انتهای پیام/