بنا بر گزارش عهدواره هنر و رسانه جنگل؛ اوسینکو [کنسول روسیه در رشت] برای دستگیری جنگلی‌ها دسیسه‌های زیادی انجام داد و سرانجام پس از انقلاب اکتبر به روسیه بازگشت. مواجهه او با معین‌الرعایا، حسن خان آلیانی در نوع خود جالب است. این روایت را با هم می‌خوانیم.

ناصر عظیمی دوبخشری در کتاب «جنبشی که به انقلاب تبدیل شد؛ از مبارزه علیه اشغالگران تا تأسیس جمهوری در گیلان»، می‌نویسد: «چنان‌که پیش‌تر هم گفته شد واقعیت آن است که نام و نقش حسن خان آلیانی در تشکیلات جنگل در سایه نام و آوازه کوچک خان ناشناخته باقی مانده است. کانون و استقرار اصلی تشکیلات جنگل در بخش دوم دوره اول جنبش که به انقلاب جنگل منتهی شد و سپس در تمام دورۀ دوم که ما آن را دورۀ انقلاب جنگل نامیده‌ایم و حدود هفده ماه طول کشید به روستاهای زیده کیش دره و ناحیه آلیان انتقال یافت که حوزه نفوذ بی‌رقیب حسن خان آلیانی و ایل پر قدرت او بود. نقطه قوت نظامی جنگلی‌ها در مقاومت چریکی سه چهار ساله پس از تسلیم شدن حاج احمد کسمایی و سخت‌جانی و بقای این تشکیلات، داشتن پناهگاه مناسب جغرافیایی و استراتژیک در قلمرو ایلی حسن خان و حمایت بی ‌دریغ او بود که آنها را از دسترس قوای دولتی در امان نگه می‌داشت. نفوذ و اقتدار حسن خان و جدیتی که در گرفتن کمک مالی برای جنگل از مالکان و ثروتمندان داشت و در این راه سخت بی‌گذشت می‌نمود، وضعیت مالی جنگل را که خود ریاست آن را به عهده داشت، به خوبی تأمین می‌کرد و از این منظر تشکیلات جنگل در دو سه سال پایانی آن به اتکای نفوذ و اقتدار او به خوبی تأمین مالی می‌شد. او حتی نظر اوسینکو کنسول روسیه در رشت را هم به خود جلب کرد و کنسول روسیه در خاطرات ۱۶ اسفند ۱۲۹۵ خود نوشت: «این روزها نام معین‌الرعایای آلیانی زیاد به گوش می‌رسد. او نیز پا به میدان نهاده. دیروز خبر رسید که میرزا کوچک خان و معین‌الرعایا، ملاقاتی باهم داشته‌اند و معین‌الرعایا از میرزاکوچک خواسته که برای در امان بودن از حملات مخالفانش راهی ماسوله گردد. و وی پذیرفته است. امروز خیلی‌ها را خواستم تا هم اطلاعاتی درباره معین‌الرعایا از آنها بگیرم و راهی برای گفتگو با وی بیابم». (اوسینکو، ۱۳۹۵  :۲۲۸).

اوسینکو که در آن زمان از گفت‌گو با کوچک خان ناامید شده بود، سرانجام می‌نویسد: «موفق شدم و یکی قول داد تا ترتیبی برای ملاقات من و او بدهد. غروب خبر رسید که وی موفق شده و من می‌توانم برای دیدن معین الرعایا به ماسوله بروم با اینکه مرا از این سفر می‌ترسانند؛ ولی مطمئنم که این‌ها میهمان‌شان را محترم می‌شمارند».(همان).  در ۱۸ اسفند اوسینکو در یادداشت خود نوشت: «امروز از ماسوله برگشتم. جایی در لابه‌لای دره‌ها مرا در فومن با همراهانم تحویل گرفتند و بعد از یک روز در همان جا رها کردند. رفتم و برگشتم، بی هیچ خطری رفتم. گفت وگو کردم و از او [حسن خان آلیانی] خواستم که با میرزاکوچک صحبت کند و او را از ادامه کار بازدارد. گفت ممکن نیست. بالاخره باید تکلیف روشن شود. شبی در میان ایلشان بودم بسیار پذیرایی خوبی کردند و بی خشم و خشونتی صحبت کرد و فقط با هیچ‌یک از خواسته های من موافقت نکرد». (همان (۲۲۸). لازم است یادآوری شود که در زمان ملاقات اوسینکو کنسول روسیه با حسن خان هنوز مرکزیت تشکیلات جنگل در کسما قرار داشت و به زیده، کیش دره و آلیان انتقال نیافته بود.[۱]

منبع

ناصر عظیمی دو بخشری‏. جنبشی که به انقلاب تبدیل شد از مبارزه علیه اشغالگران تا تاسیس جمهوری در گیلان. رشت: انتشارات سپیدرود به سفارش حوزه هنری گیلان، ۱۳۹۹.

[۱] ‏همان، ۳۲۳ ـ ۳۲۴.

انتهای پیام/